Wat gebeurt er als je wordt gehackt?

Om de nuances tussen een vulnerability scan en een pentest te begrijpen, dienen we te beginnen bij het begin, namelijk: wat gebeurt er als je gehackt wordt?

Wanneer cybercriminelen een bedrijf in het vizier hebben, is hun doel ongeautoriseerde toegang tot de computersystemen te verkrijgen. Eenmaal binnen voeren ze meestal kwaadaardige activiteiten om jouw organisatie bewust te schaden. Denk aan het implementeren van ransomware, het verwijderen of stelen van (persoons-)gegevens of het verspreiden van malware. Bovendien kunnen ze spyware installeren om gevoelige informatie te onttrekken of opzettelijk operaties saboteren met computervirussen.

Dit klinkt als georganiseerde misdaad en voor veel organisaties een ‘ver-van-mijn-bed-shopw’. Toch zien we dat de meeste succesvolle cyber inbraken verrassend eenvoudig zijn. De slachtoffers nemen vaak onvoldoende beveiligingsmaatregelen of zijn zich niet bewust van mogelijke kwetsbaarheden, vaak het gevolg van onbewuste menselijke handelingen. Zo is het meest gebruikte wachtwoord wereldwijd nog steeds "123456".

De kans dat een MKB wordt aangevallen door een cybercrimineel is 1 op 5. Toch zien we dat organisaties zich eerder verzekeren tegen diefstal, de kans op een laptopdiefstal is 1 op 1250, dan dat ze hun cybersecurity scherp stellen. Het testen en verbeteren van jouw digitale infrastructuur is dus ontzettend belangrijk, en daar komt pentesting en vulnerability scanning om de hoek kijken.

Software is altijd risicogevoelig

De opkomst en continue groei van een revolutionair digitaal landschap, gedreven door big data, kunstmatige intelligentie, het Internet of Things (IoT) en cloud computing, transformeert ons leven, werk en sociale interacties ingrijpend. Naarmate onze samenleving en economie steeds meer afhankelijk worden van informatietechnologie en communicatietechnologie, brengt deze digitalisering ook aanzienlijke risico's en kwetsbaarheden met zich mee.

Software in vele vormen is vaak de drijvende kracht achter deze snel veranderende digitalisering. Vanwege de inherente kwetsbaarheden en de voortdurende evolutie van technologie staat software altijd bloot aan het risico van cybercriminelen.

Om toegang te krijgen tot jouw softwaretool, webtoepassing of andere digitale activa, hebben cybercriminelen eerst een ingang nodig. Dit wordt natuurlijk niet zomaar gegeven, dus beveiligen we de toegang met bijvoorbeeld wachtwoorden. Verrassend genoeg lijkt dit inderdaad criminelen op afstand te houden. Maar hoe komt het dat we elk jaar miljarden euro's aan schade zien door cybercriminaliteit? Dat is eenvoudigweg omdat een cybercrimineel niet kan worden buitengesloten met uitsluitend een sterk wachtwoord.

Vergelijk dit met een inbreker die niet wordt afgeschrikt door een gesloten deur. Er zijn namelijk altijd manieren om binnen te komen, zelfs zonder sleutel. Software en systemen bestaan volledig uit stukjes code, die kunnen worden misbruikt. Elke code kan potentiële kwetsbaarheden bevatten. Deze ontstaan vaak onbedoeld tijdens het ontwikkelingsproces. We noemen deze fouten 'zero-day lekken'.

Cybercriminelen zoeken voortdurend naar deze kwetsbaarheden; ze kunnen achterdeuren worden waardoor ze jouw netwerk of software kunnen binnenglippen. Of ze manipuleren de code, bijvoorbeeld door deze te overschrijven.

Cybercriminelen zo veel mogelijk vooruit blijven is voor jouw organisatie cruciaal om deze te beschermen tegen reputatie- en financiële schade. Hoe kun je dit het beste oppakken? Door een vulnerability scan uit te voeren of een ethische hacker toe te staan jouw digitale activa binnen te dringen. Maar wat zijn de verschillen tussen deze twee manieren om jouw cybersecurity te verbeteren?

Wat is een vulnerability scan?

Een vulnerability scan, ook wel kwetsbaarheidsscan genoemd, is een geautomatiseerd proces dat gespecialiseerde tools inzet om netwerken, digitale activa, web- of mobiele toepassingen te onderzoeken op mogelijke beveiligingsrisico's. Door kwetsbaarheden te identificeren, helpen deze scans cybersecurity risico's in kaart te brengen die, indien onbehandeld en bij kwaadaardig gebruik, aanzienlijke schade aan bedrijven kunnen veroorzaken.

Een cyberbeveiligingsexpert of ethische hacker gebruikt deze scanhulpmiddelen om informatie te verzamelen over de kwetsbaarheden van de digitale activa. Kwetsbaarheidsscanners zijn helaas relatief beperkt, omdat ze vaak valse positieven of nog erger, valse negatieven genereren. Kwetsbaarheidsscanners zijn per definitie onvolledig door het ontbreken van menselijke input en kwalificatie. Toch zijn er ook een aantal voordelen aan een vulnerability scan.

De voordelen van een vulnerability scan

Een kwetsbaarheidsscan is een snel proces. Er zijn tools die binnen 3 minuten een basisrapport aanleveren.
Als gevolg hiervan zijn scans over het algemeen kosteneffectief.
Geautomatiseerd proces: er is geen menselijke tussenkomst nodig om de kwetsbaarheidsscan uit te voeren. Let wel, het is wel noodzakelijk om de scan door een cyber security expert te laten analyseren.

De nadelen van een vulnerability scan

De gegeven informatie is niet diepgaand en geeft geen suggesties om mogelijke kwetsbaarheden te verhelpen.
Elke kwetsbaarheid die in een rapport wordt gevonden, moet op zijn minst handmatig worden geverifieerd, wat dus alsnog tijdsintensief is. 
Veel valse positieven: het risico om niet-gevaarlijke kwetsbaarheden te vinden is aanzienlijk, vooral in grote organisaties. En scans leren dit niet zelf, dus er zullen in de toekomst meer valse positieven worden gevonden.
Net als alles binnen een digitale infrastructuur heeft de kwetsbaarheidsscanner ook regelmatige updates nodig, die tijd kosten.

Wat is een pentest?

Naast een vulnerability scan, is een pentest een zeer effectieve methode om kwetsbaarheden op te sporen. Een pentest, afkorting voor penetratietest, biedt een realistischere beoordeling van digitale systemen door cyberaanvallen vanuit een extern perspectief te simuleren. Een pentest is een gesimuleerde cyberaanval uitgevoerd door een ethische hacker op jouw netwerk, softwaretool, web- of mobile applicatie of andere digitale activa. Het doel van een pentest is vergelijkbaar met dat van een kwaadwillende cybercrimineel: ongeautoriseerde toegang verkrijgen. Bij het uitvoeren van een pentest rapporteert de ethische hacker alle kwetsbaarheden die hij tegenkomt bij zijn pogingen om de software te hacken.

De logica achter een pentest is eenvoudig: als een pentester slaagt in het verkrijgen van ongeautoriseerde toegang, dan kan een cybercrimineel dit ook. Hoewel een pentester vaak tools gebruikt om een pentest uit te voeren, is het de menselijke creativiteit en analyselaag die het tot een van de meest effectieve cyberbeveiligingsmaatregelen maakt.

De voordelen van een pentest

De pentest is de meest realistische simulatie van een cyberaanval. Als de kennis van de tester op hetzelfde niveau ligt als die van de cybercrimineel, worden eventuele mogelijke kwetsbaarheden zeer gedetailleerd blootgelegd. Een pentest is doorgaans betrouwbaarder dan een geautomatiseerde scan alleen. Kwetsbaarheden die voortkomen uit niet-technische oorzaken worden ook ontdekt. Dit kan bijvoorbeeld het menselijke element van gegevensverwerking zijn zoals slecht wachtwoordbeheer.

De nadelen van een pentest

Pentesten is een momentopname. Iets wat vandaag veilig is, kan morgen kwetsbaar worden. Daarom is het van groot belang om pentesten als een continue cybersecurity maatregel te beschouwen. Pentests worden uitgevoerd door mensen. Dit maakt ze vaak duurder dan kwetsbaarheidsscans, tenzij automatisering wordt gebruikt. De kwaliteit van de pentest, dus de hoeveelheid mogelijke kwetsbaarheden die gevonden worden en de interpretatie hiervan, is afhankelijk van het kennisniveau van de ethische hacker.

Geautomatiseerde versus handmatige pentesting

Wat betreft pentesting zien we doorgaans twee benaderingen in de methodologie: handmatig versus geautomatiseerd. Het voordeel van geautomatiseerde pentesting ligt in efficiëntie, kosteneffectiviteit en nauwkeurigheid in vergelijking met handmatige pentesting.

Het verschil tussen handmatige en geautomatiseerde pentesting ligt in de uitvoering en aanpak. Bij handmatige pentesting voert een getrainde ethische hacker de tests handmatig uit, gebruikmakend van menselijke expertise en creativiteit om kwetsbaarheden te ontdekken. Aan de andere kant maakt geautomatiseerde pentesting gebruik van geautomatiseerde tools en software om tests uit te voeren, waardoor het proces sneller en efficiënter wordt. Hoewel handmatige pentesting diepgaande inzichten biedt en zich richt op complexe scenario's, biedt geautomatiseerde pentesting schaalbaarheid en de mogelijkheid om herhaalde tests uit te voeren.

Vaak worden kwetsbaarheidsscans en geautomatiseerde pentests gezien als dezelfde cybersecuritymaatregelen. Zowel kwetsbaarheidsscans als geautomatiseerde pentests maken gebruik van geautomatiseerde tools, maar het belangrijkste verschil tussen een kwetsbaarheidsscan en een pentest ligt in het doel. In een geautomatiseerde pentest worden cyberaanvallen voornamelijk gesimuleerd om de locatie van kwetsbaarheden te bepalen. Dit geeft een realistischer beeld van de daadwerkelijke beveiliging van het systeem en biedt meer inzicht in hoe een echte aanvaller te werk zou gaaDeze genoemde methoden sluiten elkaar zeker niet uit, integendeel. Ze vullen elkaar aan om een ​​uitgebreide beveiligingsbeoordeling te garanderen. Een combinatie van handmatige en geautomatiseerde pentesting en kwetsbaarheidsscans biedt een evenwichtige en grondige aanpak om de beveiliging van systemen te waarborgen

Penetration testing as a Service: het beste van beide werelden

Wanneer je jouw digitale assets laat beoordelen op kwetsbaarheden, zijn er veel factoren die je daarbij afweegt. Denk aan de scope van het te beoordelen project, de type software, het budget, of er al een cyber aanval is geweest en beschikbare tijd. Gelukkig hoeven organisaties niet kwaliteit op te offeren voor efficiëntie en gemak. Met Penetration testing as a Service combineert Hacksclusive diepgaande pentests met een snelle en transparante service.

Penetration Testing as a Service combineert het hoge niveau van beveiligingsbeoordeling dat wordt verkregen door pentesting, met de transparantie en toegankelijkheid van een veilige cloudservice. Het platform wordt regelmatig onderhouden en bijgewerkt met de nieuwste tools, inclusief automatiseringen die tijd en geld besparen, en klanten krijgen gedetailleerde inzichten over elke pentest en welke acties hierop nodig zijn.

Of je nu geautomatiseerde hulp gebruikt of niet, de sleutel tot het verkrijgen van de beste resultaten van zowel een vulnerability scan als een pentest is de expertise van een cybersecurity expert of ethische hacker. Om de cybercriminelen te slim af te zijn, heb je expertise en ‘hackerskills’ nodig om deze voor te zijn. Alleen dan ben je er zeker van dat jouw cybersecurity nagenoeg veilig is.